Σίγουρα στην καθημερινότητά σου αντιμετωπίζεις κάποια (ήπια, συνήθως) συμπτώματα πανικού. Μόνο που σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν σε κυριεύουν, καταλήγεις να χάνεις τον απόλυτο έλεγχο του εαυτού σου, χωρίς να γνωρίζεις γιατί. ΤΗΣ ΦΛΩΡΑΣ ΚΑΣΣΑΒΕΤΗ
Υπάρχουν στιγμές που αισθάνεσαι να πελαγώνεις από την πίεση. Ο πανικός, λοιπόν, είναι μία απόλυτα φυσιολογική αντίδραση, που σε κάνει να τα χάνεις, καθώς έρχεσαι αντιμέτωπη με ό,τι σου προκαλεί φόβο – για παράδειγμα, το ταρακούνημα ενός σεισμού ή ο εξαγριωμένος σύντροφός σου.
Κάποιες φορές, όμως, μπορείς να βιώσεις συμπτώματα απώλειας ελέγχου ή να νιώσεις τον κόσμο να χάνεται κάτω από τα πόδια σου, δίχως να συντρέχει σοβαρός λόγος. Η κρίση πανικού (κάτι εντελώς διαφορετικό από τον κοινό πανικό που προαναφέραμε) περιγράφεται ως η αιφνίδια εμφάνιση τρόμου, οπουδήποτε και απροειδοποίητα. Μία τόσο ακραία κατάσταση, χωρίς αιτία, ούτε καν αφορμή; Ακούγεται απίστευτο κι όμως συμβαίνει.
Αυτοδιάγνωση «Πώς θα το καταλάβω;»
Μπορείς να έχεις διαταραχή αν…
- …κατά τη διάρκεια της κρίσης παρουσιάζεις συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, δύσπνοια, τρεμούλα, ζάλη, έξαψη, εφίδρωση, λιποθυμία, πόνο στο στήθος και κόμπο στο λαιμό.
- …οι σωματικές σου αντιδράσεις είναι ξαφνικές, μικρής έντασης και μεγάλης διάρκειας.
- …αισθάνεσαι ότι κινδυνεύεις να πεθάνεις ή να τρελαθείς.
- …σου έχει συμβεί κάτι παρόμοιο περισσότερες από μία φορές κατά τη διάρκεια ενός μήνα.
Συνήθεις ύποπτοι
Μπορεί να έχουν σχέση ο χαρακτήρας, η ιδιοσυγκρασία, ο τρόπος ζωής, αλλά και βιολογικοί λόγοι, που σχετίζονται με τη χημεία του εγκεφάλου. Συνήθως, όμως, μία κρίση πανικού πυροδοτούν:
- Το υπέρμετρο άγχος με το οποίο αντιμετωπίζεις τις διάφορες προκλήσεις της ζωής, ιδίως στις ηλικίες μεταξύ 20 και 30, όταν, δηλαδή, έρχεσαι αντιμέτωπη με τις πρώτες δυσκολίες.
- Μία πιεστική περίοδος που έχει διαρκέσει πολύ καιρό.
- Οι αλλαγές, είτε αρνητικές, όπως απόλυση ή διαζύγιο, είτε θετικές, όπως καινούργια δουλειά ή δημιουργία οικογένειας, που συνοδεύονται από την ανάληψη νέων και περισσότερων ευθυνών.
Αριθμητικά δεδομένα
- Η διαταραχή πανικού είναι πολύ πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ότι στους άντρες.
- «Προτιμά» τις ηλικιακές ομάδες των 20 και 30 ετών.
- Μία κρίση διαρκεί 10-15 λεπτά, ενώ η τελική κορύφωση της διαθέτει ένταση παρόμοια με αυτήν ενός ηλεκτρικού σοκ!
Οι 4 παγίδες
- Φοβάσαι ότι θα ξαναπάθεις το ίδιο. Η πρώτη κρίση είναι συνήθως εκείνη που θυμάσαι περισσότερο. Ως αποτέλεσμα, προκύπτει ένα διπλό άγχος: του πανικού και της αναμονής του.
- Κάνεις επιπόλαιους συνειρμούς. Δεν αποκλείεται να συνδυάσεις το επεισόδιο με το χώρο όπου σημειώθηκε και, κατά συνέπεια, να τον αποφεύγεις.
- Το βάζεις στα πόδια. Η «διαγραφή» διάφορων δραστηριοτήτων απομονώνει και μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, λοπως αγοραφοβία ή κατάθλιψη.
- Προσπαθείς να ηρεμήσεις με λανθασμένες μεθόδους. Το ποτό είναι το πιο εύκολο, αλλά ιδιαίτερα ύπουλο, χαλαρωτικό, καθώς προκαλεί επικίνδυνες εξαρτήσεις.
Στο ντιβάνι παρακαλώ!
Η πρώτη μάχη δίνεται όταν τολμάς να μιλήσεις για τον πανικό. Ο ειδικός, εξάλλου, σε κάθε περίπτωση μπορεί να βοηθήσει…
- Και μόνο το γεγονός ότι θα σου εξηγήσει με κάθε λεπτομέρεια την αιτιολογία του προβλήματός σου, θα σε καθησυχάσει, μειώνοντας την έντασή σου κατά 50%!
- Υπάρχουν θεραπείες που θα σου μάθουν ν’ αντιμετωπίσεις τα γεγονότα που πυροδοτούν την κρίση.
- Κάποιες άλλες θα σε εκπαιδεύσουν να μετριάζεις την ένταση των συμπτωμάτων.
- Σε μερικές περιπτώσεις θα συμβάλει και η χορήγηση φαρμάκων.
Τι μπορείς να κάνεις
1. Να θυμάσαι ότι, παρόλο που τα συναισθήματα και τα συμπτώματά σου σού προξενούν φόβο, δεν είναι επικίνδυνα από φυσιολογική άποψη.
2. Η εμπειρία του πανικού μία υπερβολική- σε σχέση με την κανονική- αντίδραση του οργανισμού σου στο στρες.
3. Μην προσπαθείς να καταπολεμήσεις τα συναισθήματά σου. Όσο περισσότερο πρόθυμη είσαι να τα παραδεχτείς και να τα αντιμετωπίσεις τόσο πιο εύκολα θα μειωθούν.
4. Μην αυξάνεις τον πανικό σου σκεπτόμενη τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί.
5. Παράμεινε στο παρόν. Παρατήρησε τι ακριβώς σου συμβαίνει και μην επιτρέψεις στον εαυτό σου να γίνει έρμαιο του τι νομίζεις ότι σου συμβαίνει.
6. Όταν αρχίσεις να σκέφτεσαι το φόβο σου, προσπάθησε να σταματήσεις τις αρνητικές σκέψεις. Συγκεντρώσου σε μία απλή, όπως, π.χ., να μετρήσεις από το 100 ως το 0 προς τα πίσω, κατεβαίνοντας ανά δύο ή τρία ή επαναλαμβάνοντας μία φράση ή ένα στίχο κάποιου τραγουδιού που σε ηρεμεί.
7. Όταν έρχεται το κύμα του φόβου, να το αναμένεις και να το αποδέχεσαι. Περίμενε και άφησε το να περάσει. Δοκίμασε να μιλήσεις σε κάποιο κοντινό πρόσωπο το οποίο εμπιστεύεσαι.
8. Κάνε ασκήσεις αναπνοής κατά τη διάρκεια της ημέρας (δηλαδή, σταμάτησε ό,τι κάνεις και πάρε βαθιές, αργές εισπνοές από τη μύτη, γεμίζοντας την κοιλιά σου και κάνε αργή εκπνοή).
9. Εάν νιώθεις φοβισμένη ή στρεσαρισμένη, μίλησε σε κάποιο φίλο/η ή γράψε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου. Η αληθινή, ειλικρινής επικοινωνία μειώνει το άγχος.
10. Βρες τρόπους να διασκεδάζεις! Ο πανικός και το άγχος απορροφούν τόση ενέργεια και προσοχή, που κάνουν τον άνθρωπο να ξεχνά πώς είναι το να περνά καλά και να διασκεδάζει.
ΑΓΟΡΑΦΟΒΙΑ
Η διαταραχή πανικού μπορεί να συνοδεύεται από αγοραφοβία. Αγοραφοβία είναι η κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής φοβάται να βρεθεί μόνος του ή και με συνοδεία σε ανοικτούς χώρους, ανάμεσα σε πλήθος ή γενικά έξω από το σπίτι του. Ο φόβος πηγάζει από τη σκέψη ότι μια κρίση πανικού σε τέτοιους χώρους-μακριά από την ασφαλή περιοχή του σπιτιού-θα τους βρει απροετοίμαστους και αβοήθητους. Είναι μία άκρως βασανιστική διαταραχή, που παρεμποδίζει πλήρως την κοινωνική και προσωπική λειτουργία του ατόμου. Μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της δουλειάς, σε πλήρη κοινωνικό αποκλεισμό και σε μηδενισμό της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης.